حضرت آیت الله حاج شیخ عباس علی ادیب حبیب آبادی(ره)

حضرت آیت الله حاج شیخ عباس علی ادیب فرزند حاج محمد جعفر در سوم ماه جمادی الاولی سال هزار و سیصد و پانزده هجری قمری در حبیب آباد برخوار متولد شدند. وقتی تقریبا به سن بلوغ رسیدند، نزد دانشمندان و مورخ مشهور جناب میرزا محمد علی معلم حبیب آبادی مشغول تحصیل شدند، و مقدمات را به پایان رساندند.

در سن بیست و دوسالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان عزیمت کردند. حوزه علمیه اصفهان در آن زمان از نظر دارا بودن علما و مدرسین ،تقریباً با حوزۀ علمیّه نجف اشرف برابر بود.

تحصیل و اساتید

آیت الله ادیب همه تحصیلات خود را در حوزۀ علمیه اصفهان سپری کرد . در این حوزه ،محضر استادان متعددی را درک، واز خرمن دانش آن ها خوشه چینی کرد.

استادانی که به کسب فیض از محضرشان نایل آمده است ،عبارت اند از :

میرزا محمد علی معلم حبیب آبادی

مرحوم آیت الله ادیب می فرمودند: ابتدای دروس حوزه ای را در حبیب آباد و اصفهان از محضر وی آموختم

حکیم شیخ محمد خراسانی

آیت الله ادیب حکمت و فلسفه را در محضر این حکیم و فیلسوف وارسته ،که وارث علوم مرحوم

جهان گیرخان قشقایی و مرحوم آخوند کاشی بود، آموخته، و بدین ترتیب در سلسله حکماء و فلاسفه قرار گرفتند.

شیخ علی یزدی .شرح لمعه را در محضر وی آموخت.

حاج میرزا محمد صادق یزدی

آقا سید عبدالحسین سید العراقین

میرزا یحیی بیدآبادی

آیت الله شیخ محمد رضا مسجد شاهی اصفهانی

شیخ علی عاشق آبادی

آخوند گزی

آیت الله سید مهدی درچه ای

میرزا احمد اصفهانی

آیت الله سید محمد نجف آبای

مشایخ اجازه آیت الله ادیب

آیت الله سید محمد نجف آبادی.نخستین اجازه را به ایشان دادند.

آیت الله شیخ محمد رضا مسجد شاهی اصفهانی

آیت الله سید محمد باقر درچه ای

آیت الله شیخ محمد حسین فشارکی

آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی. اجازه مرحوم فشارکی را تنفیذ کرده است.

آیت الله سید محمد حجت کوه کمره ای

آیت الله امین الدوله بروجردی

آیت الله میرزا محمد رضا کلباسی

آثار و خدمات آیت الله ادیب :

مرحوم ادیب در دوران عمر خود مصدر خدمات ارزنده از احیای آثار گذشتگان و تعمیر و تجدید ساختمان حسینیه و مسجد و دیگر خدمات به شرح زیر موفق گردید :

1- اقامه نماز عید فطر ، از سنت هایی که متروکه شده بود

2- تعمیر بقعه صاحب ابن عباد

3- ساخت حسینیه طوقچی بر قبر محدث طبرانی

4- تعمیر مسجد صاحب ابن عباد

5- تشکیل هیئت رضویه اصفهان

مقام علمی

حضرت آیت الله ادیب در رشته های علمی فقه ،اصول و حتی ادبیات عرب مجتهد مسلم بود و در مسائل منطق ،حکمت و فلسفه،هیأت و نجوم تسلط کامل داشت. تخصص ویژه ای درعلوم ریاضی داشته و در رشته اسطرلاب و لگاریتم صاحب نظر بود.

با زبان فرانسه به خوبی آشنا بود و اشعاری نیز به این زبان سروده است؛ اگر نگوییم که او دانشمند 

بینظیری بودند ؛لکن می توان گفت که در رشته های یاد شده ، دانشمند کم نظیری به شمار می آمد.

یکی از فضلا که رد اواخر عمر ایشان خدمتشان رسیده بود،نقل می کرد: ساعتی را در خدمت ایشان بودیم، مطالب علمی مطرح شد،با کمال تعجب مشاهده کردیم هنوز هم نسبت به مسائل علمی ،علی الخصوص ادبیات عرب ،تسلط کامل دارند.

نکته قابل ذکر دیگر در باب مقام علمی آن بزرگوار که خود حائز اهمیت ، وباعث تعجب است این که مشارٌالیه همه تحصیلات خود را در اصفهان گذراند، بدون این که حوزه های علمیه دیگری را درک کرده باشد،به این مرتبه والای علمی رسید . البته سفر کوتاهی هم به نجف داشته است . لکن این سفر در زمانی صورت گرفت که مراتب بالای علمی خود را طی کرده بود.

سیری در تالیفات

ارث الشیعه

این کتاب ارزشمند و بی نظیر از اثرات ماندگار آن بزرگوار است و باید گفت که این مجموعه گران بها زاییده تسلط کامل این مرد الهی به فقه و ریاضیات است،خود آن بزرگوار در مقدمه کتاب می نویسد:

و بعد، بدان که مساله ارث یکی ازامهات مسائل دینیه ،قوانین مهمه اسلامیه و علم به نکات و حقایق و معضلات آن ،بس عالی و شریف و فهم دقایق و مشکلات آن ،بس شیرین و لطیف است و در قرآن مبین واخبار ائمه طاهرین تاکیدات کافیه،تشدیدات وافیه در تعلیم و تعلم آن، و عمل کرده به این فرمان بسیار رسیده است ... و چون طریقه تقسیم ارث به ملاحظه پاره ای از جهات ،مانند دقت نکردن در فرض ورد ،بودن و نبودن حاجب و اختلاف سهام و خویشان ابوینی با ابی باخویشان امی ،گاهی برا ی بعضی مشتبه و مشکل می شود و گاه هست که حساب ارث ،منجر به مسائل دقیقه حساب می گردد و بسا آن که بعضی از ورثه از حق خود محروم و بعضی که از وارث نباشند ،سهمی برای ایشان معلوم می شود،بسا کمیت و اندازه سهام ورثه اشتباه و حق آنها تمام به ایشان نمی رسد ،لذا این کتاب مختصر راتقدیم اخوان دینی نمودم،برا ی توضیح مسائل ارث که عام البلوی و مورد حاجت بیشتر مردم است، در اوائل این کتاب که تا فصل هجدهم باشد،به بیانی ساده ،و به نوعی که طریق واضح ،ممیز ومبین باشد بیان نمودم،و مطالبی را که دقیق و محتاج به فکری عمیق بود،و بیشتر برای اهل دانش مفید بود،در اواخر این کتاب که از فصل نوزدهم تا آخر باشد نگاشتم، و آن را ارث الشیعه نام نهادم، ومشتمل است بر یک مقدمه وسی فصل .

مولف ، تالیف این کتاب را در ماه ربیع الاول سال 1375 ق به اتمام رساند و در مقدمه کتاب احسن التقویم به افق مکه و مدینه منوره اشاره شده که این کتاب چهار بار به طبع رسیده است.

وظائف الشیعه در شرح دعای ندبه

تالیف این کتاب در الثلث الثانی العشرین شوال 1382هجری قمری،مطابق با 28 اسفند ماه 1341 شمسی به اتمام رسیده ،و در ماه ذی القعده 1382 هجری قمری، در چاپ خانه ربانی اصفهان به چاپ رسیده است. در ابتدای این کتاب، دو قصیده از مولف در فضیلت دعای ندبه آورده شده که یکی به عربی و دیگری به فارسی سروده شده است.

سپس این عالم برجسته با قلم توانایش در 330صفحه به شرح دعای شریف ندبه می پردازد. ناگفته نماند اقدام مولف در نوشتن این اثر ارزشمند ،جوابی است به کسانی که بدون درک حقایق این دعای شریف، در سند و محتوی عالی این دعا خدشه می کرده اند. ضمنا دعای ندبه با ترجمه حضرت آیت الله ادیب به طور مستقل نیز در ذی قعدۀ 1382قمری در چاپ خانه ربانی اصفهان به طبع رسیده است.

هدیه العباد شرح حال صاحب بن عباد

علت اقدام آن مرحوم به تالیف این شرح حال، این بود که بعضی از افراد جاهل و یا مغرض،نسبت ناروای سنی مذهب بودن رابه مرحوم صاحب بن عباد می داده اند.و آن بزرگورا چون می دید این تهمت ناروا است. اقدام به تدوین این شرح حال کرد، مرحوم صاحب بن عباد را مجد د قرن چهارم دانست.

وی در این باره می نویسد:

اگر به دیده بینا،و بادل دانا، در حیرت صاحب با دقتی عمیق و فکری دقیق، سیری و سیاحتی و در بحار فضائل او شنایی و سیاحتی کنی، خواهی دانست که صاحب، مجدد مئه چهارم و یگانه رادمردی است که مصداق این آیات و روایات است که بعد از خرابی اساس دیانت ،پایۀ آبادانی و عمارت دین مبین و مایه حفظ و حراست شریعت سیدالمرسلین گردید و مخصوصا دو امر بزرگ دینی (عدل و امامت) را که در اثر غصب خلافت و عداوت معاویه و خلفاء مندرس و خراب،

بلکه نیست و نایاب شده ، و گویا اسمی و نامی هم برای این دو امر باقی نمانده ،صاحب همت گماشت و قد مردانگی برافراشت وبا تمام قوای مجهز علمی و دولتی از خطاب و کتاب، و خامه و چامه، و زبان و بیان و تحریر و تقریر این دو امر بزرگ را در عالم به ویژه در ایران تأسیس و بناء و زنده و احیاء فرمود؛ الحق حق بزرگی به گردن شیعیان جهان به خصوص ایرانیان دارد که دستگاه جبریه و ناصبیه و عقاید باطله ،و طرق سخیفه را از میان برانداخت و پرچم عدل و تشیع و ولایت ائمه دوازده گانه را برافروخت ،عالم تشیع، بالاخص کشور ایران را گلستانی از عقاید حقه و بوستانی از اعتقادات صحیحه گردانید.

کتاب تطبیق

کتاب تطبیق دربیان سال ها وماه های هجری قمری و هجری شمسی (از اول هجرت نبوی تا سال 1268 هجری برابر سال1230خورشیدی به حساب کبیسه ،و بعد از آن تا آخر مطابق تقاویم). حضرت آیت الله ادیب ، فلسفه تالیف این کتاب را در مقدمه آن چنین می نویسد:

چون تواریخ اسلامی از قدیم الایام به سال های هجری بوده ،اخیرا در سال 1344 قمری ،مطابق سال 1304 خورشیدی در ایران و سایر نقاط سال خورشیدی معمول ومتداول گردیده ،و نزد عامه مردم در نوشته جات، این دو تاریخ مورد اشتباه واقع می گردد، از طرفی احکام شرعیه مانند حد بلوغ که در پسر پانزده سال و در دختر نه سال قمری است و تولد آنان در شناسنامه به سال خورشیدی ثبت شده است ؛لذا برای سهولت امر با کثرت اشتغال و قلت بال، بافکری کافی و تتبعی وافی این کتاب را در تطبیق سال های قمری و خورشیدی وتعیین روزهای آن به سهل ترین وجه به رشته تنظیم درآورده و به جامعه اسلامی تقدیم نمودم.

مطالب این کتاب در چهار فصل مشروح می گردد:

فصل اول: در بیان سال قمری

فصل دوم: در بیان سال خورشیدی

فصل سوم: در بیان شرح جدول 5 (تعیین سال ها و کیفیت محاسبه آن تا 1276قمری )

فصل چهارم : در تطبیق سال های قمری و شمسی.

تالیف این کتاب 12 اسفند 1354 هجری شمی به پایان رسیده است .در خصوص نحوه تالیف و اهمیت آن آقای دکتر مهدی دهباشی (مدیر گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان) می فرمود:

آیت الله ادیب برای تطبیق سال های قمری و شمسی بدون استفاده از کامپیوتر و حتی ماشین حساب این کار بسیار مشکل را از طریق محاسبه انجام دادند.

ایشان از نظر تسلط در ریاضیات به حدی بودند که گویا اصلا احتیاج به ماشین حساب و کامپیوتر نداشتند. بعدا که با یکی ازاساتید خدمتشان رسیدیم برای نمونه بعضی از ایام را که ایشان تطبیق داده بودند،از طریق محاسبات و فرمول های جدید بررسی کرد،و هیچ اشکالی در محاسبات و تطبیق ایشان پدید نیامد

رسا له قطبیه

الرساله القطبیه فی اوقات الصلوات و الصوم فی مناطق الشمالیه ؛

رساله قطبیه فارسی مطابق رساله قطبیه عربی ، درتعیین اوقات نمازها و زمان امساک برای روزه در مناطق شمال.

فسلفه تالیف این کتاب چنین بود که بعضی از مغروضین و دشمنان دین اشکال می کردند،که اسلام دین ناقصی است و تعیین تکلیف برای نماز و روزه افراد ساکن در قطب نکرده است و تفصیل این جریان را در مصاحبه بامجله حوزه نیز بیان فرموده اند. وی با قلم توانایش این اثر ارزشمند را به رشته تحریر درمی آورد ، جوابی دندان شکن به مغرضین اشکال کننده می دهد و هم این که حکم نماز و روزه افراد ساکن در مناطق قطبی را روشن می کند.

حضرت آیت الله ادیب تالیف این کتاب را در ذی القعده الحرام 1392 هجری قمری به اتمام رسانده است. رساله قطبیه عربی و رساله قطبیه فارسی که ترجمه آن است هر دو در یک قطع، همانند وهم زمان در یک تاریخ تالیف شده ،و یا این که ابتدا رساله عربی نگارش یافته و سپس ترجمه آن به صورت هم زمان چاپ شده است.

ملحقات مناسک

ملحقات مناسک الشیعه ،در زیارت حضرت رسول و چهار امام

این کتاب در شعبان المعظم 1382ق به اتمام رسیده و شامل مطالب زیر است:

اعمال مربوط در مکه و مدینه ؛

اعمال قبل از دخول به مدینه؛

ثواب زیارت رسول خدا(ص) ،فاطمه زهرا(ع) و ائمه بقیع(ع)؛

زیارت پیامبر اکرم در مدینه به هشت طریق؛

زیارت وداع به سه طریق؛

زیارت حضرت فاطمه زهرا (ع) ؛

زیارت ائمه بقیع به دو طریق؛

زیارت فرزند حضرت پیغمبر اکرم ؛

زیارت فاطمه بیت اسد مادر امیرالمومنین(ع)؛

زیارت حضرت حمزه در احد؛

زیارت شهدای احد؛

اعمال مسجد قبا؛

اعمال مساجد دیگر مدینه ؛

و زیارت حضرت رسول از راه دور.

این کتاب در 120 صفحه تدوین شده است. لازم به ذکر است که این کتاب ،ضمیمه مناسک حج مرحوم آیت الله آقا سید محسن طباطبایی حکیم نیز به چاپ رسیده است.

احسن التقویم

این تقویم برای ایام ساعات شرعی شبانه روز اصفهان نگاشته شده است .و در صفحه 8 و 9 ساعات شبانه روز مکان هایی که پیش از اصفهان و ساعات شبانه روز مکان هایی که بعد از اصفهان هستند ،مشخص شده است.

این کتاب به منزله تقویم دائمی برای سال های شمسی است. زمانی آن مرحوم می بیند اذان را قبل و یا بعد از وقت شرعی از رادیو پخش می کنند،و شاید هم یکی از ترفندهای رژیم پهلوی بوده ،برای برچیدن سفره نماز این اولین حلقه اتصال بندگان با معبودشان ،قلم توانای این دانشمند بلند پایه کارگر می افتد،و راه نمایی مفید و شایسته برای تعیین اوقات نماز به رشته تحریر در می آورد و هدیه به سالکان راه حق و حقیقت

می کند.

این کتاب دفعات مکرر تجدید چاپ شده است،و فرزندان برومند آن مرحوم ،بیت محترم این بزرگوار به مناسبت هفتمین روز در گذشتش کتاب احسن التقویم را تجدید چاپ کرده و به طور رایگان در اختیارعلاقه مندان قرار دادند.

تاریخ تالیف این کتاب سال 1381 هجری قمری است، آن مرحوم در ماده تاریخ تالیف کتاب چنین گفته :

اگر که طالب ساعاتی از طریق قویم

بجو درستی آن را تو اندراین تقویم

زصبح و ظهر و طلوع و غروب درهرسال

برای صفحه ایران شده در آن ترقیم

ادیب گفته به نام و به سال تالیفش

بود مکمل ساعت احسن التقویم

708 53 130 12

سنه 1381 هجری قمری

احسن التقویم به افق مکه معظمه و مدینه منوره

علت تدوین این کتاب را در مقدمه چنین می نویسد:

چون ساعات اذان صبح و طلوع و غروب آفتاب و ظهر و نصف شب در مکه و مدینه مطابق ساعت های ظهر کوک ایرانی واضح نبود. برای تسهیل امر بر حجاج ایرانی آن ساعات را در هر شبانه روزی در هر پنج یا شش از سال های شمسی مطابق ساعت های ظهر کوک ایرانی تعیین،

و در این جداول درج نمودیم ،و در جدول آخر هم اندازه ساعات آن روزها را مطابق ساعات غروب کوک مکه معین کردیم. تا برای ایرانی و غیر ایرانی مورد استفاده باشد و این کتاب برای تمام سال های شمسی به کار می رود.

احسن التقویم به افق کاشان

این کتاب شامل ساعات شرعی کاشان و بلاد دیگر که تقریبا در عرض آن شهرستان است می شود. از صفحه 20 تا آخر ساعات شبانه روز کاشان به ساعات کوک تهران تعیین شده و شهرهایی که ظهر ،فجر ،طلوع ،غروب،مغرب آن قبل و بعد از ساعات کاشان است ،در صفحه 9 مشخص شده است.

ملحقات قضاوت های امیر المومنین(ع)

کتاب فوق به ندرت یافت می شود وعلی رغم جست و جوی زیاد نتوانستم به این کتاب دسترسی پیدا کنم . از آیت الله ادیب کتاب های نیز به جا مانده که هنوز به چاپ نرسیده است این کتاب عبارتند از :

قبله البلدان در قبله بلاد ایران

رساله در توبه

رساله در علم

دیوان اشعار فارسی و عربی. آن مرحوم ابتدا نا دم تخلص می کرد ،پس از آن که نام خانوادگی خود را ادیب قرار داد ،این نام را برای تخلص انتخاب کرد .

نکات اخلاقی

شیفته امام خیمنی

مرحوم آیت الله ادیب با وجود این که خود شخصیت منحصر به فردی در بعضی از علوم تخصصی بود، لکن در برخورد با دریای عظمت امام خمینی –رضوان الله تعالی علیه – خود را شاگرد و فرمانبری مخلص می دانست. نگارنده دو نوار گفت و گو با ایشان دارد که در هر دو مورد به وصف امام خمینی پرداخته و جالب این است که هیچ گاه حضرت امام را با تعبیری به جز کلمه آقا یاد نمی کرد و این اوج عشق ،علاقه و معرفت ایشان به حضرت امام خمینی بود .پس از عروج ملکوتی امام امت جمعی ازعلاقه مندان خدمتشان رسیده بودند، ومداح اهل بیت ،جناب آقای جلال عباس زاده که همواره مورد عنایت آیت الله ادیب بود ،گفته بود: آقا ،اما م از دنیا رفت و مردم او را نشناختند.

آیت الله ادیب – محب حقیقی حضرت امام – با یک حالت خاصی فرموده بودند که : مردم عوام که سهل است،علما هم نشناختند که امام چه شخصیتی بود.

و همواره می فرمود: هرکس در مورد حضرت امام کوچکترین شبهه ای دارد ،بیاید تا بحث کنیم.

این نکته را یک بار هم در مدرسه مشکات خمینی شهر ، در جمع علما و روحانیون طلاب آن شهرستان بیان فرمود ه بود . خلاصه کلام این که ادیب ذوب در امام بود و می فرمود :

آقا حقیقت واقع را به جا آورد، یا می فرمودند: آقا خدماتی کرد برای اسلام ، استثنایی.

اهمیت دادن به نماز جماعت

این عالم بزرگواردر طول عمر پربرکتش ، در هر سه وقت نماز را به جماعت اقامه می فرمود. مسجد صاحب بن عباد عبادتگاهی است که در آن ،این پیر کهن با ضعف شدید جسمانی در حالی که با دست به صندلی که در کنار سجاده اش گذاشته شده بود تکیه می داد ،نماز را اقامه می فرمود.

سیل مشتاقان، از جماعت او بهره می جستند .مدت طولانی ،مسجد مصری در صبح های جمعه شاهد حضور این مرد باصلابت در جمع عاشقانی بود که برای استماع دعای شریف ندبه به محضر شریفش می شتافتند.

عزاداران هیات حسینیه حضرت امام خمینی طوقچی در ایام محرم و صفر برای نماز جماعت مغرب و عشاء از محضرش فیض می بردند. سپس در حضور آن دل سوخته شهیدان کربلا به عزاداری

می پرداختند.

ترک نماز جماعت که سهل است،او حتی فکر ترک نماز جماعت را هم به ذهنش خطور نداد. در ماه رمضان سال آخر عمرش چون می دیدند که ایشان به خاطر کهولت سن اذیت می شوند ،پیشنهاد کردند :

آقا شما صبح ها مسجد نیایید،قبول نفرمود و در همین سال با یک حالت ملکوتی خود ایشان مراسم شب های احیای ماه مبارک رمضان را انجام داد.

خاطرات

مکارم اخلاقی و سیره عملی

همیشه قریب یک ساعت به اذان مانده ،مهیای رفتن برای نماز جماعت می شد، در آخرین شب های عمرشان که برخواسته بود تا وضو بگیرد، و برای رفتن به نماز جماعت آماده شود،زمین خورد و دست مبارکش شکست، برای همیشه مشتاقان فیض حضورش را چشم به راه گذاشت.

در آخرین روز عمر پربرکتش نماز صبح را به حالت نیمه اغما خواند، گویی این نماز آخرین را همچون وصیت مولایش حضرت صادق(ع) اقامه کرد که در بستر مرگ ،بستگان خود را فراخواند وبه آن ها فرمود:

هرکس نماز را سبک بشمارد،به شفاعت ما اهل بیت نخواهد رسید.

او خود را خادم اهل بیت می دانست به روضه و منبر ذکر مصیبت بسیار مقید بود. در مورد حضرت زهرا(ع) معتقد که اسلام مدیون او است . می فرمود:

اگر زهرا نبود، شیعه نبود. دلیلش هم این که همه ائمه اطهار وظیفه شان تقیه بود .لکن حضرت زهرا چون وظیفه تقیه نداشت،خطبه می خواندوصدای مظلومیت آقا امیرالمومنین را به گوش همه می رساند. خانم های انصار را به عنوان دیدار به حضور می پذیرفت و آن ها را تربیت می کرد و در اجتماع آن ها حقانیت آقا امیرالمومنین را گوشزد می کرد. بنابراین وقتی فهمیدند که این دیدار ها باعث تزلزل ارکان حکومت ،و رکود امور خلافتشان می گردد، افرادی را به سرکوچه حضرت زهرا (ع) می فرستادند تا مانع از رفتن آنان به محضر آن حضرت شوند.

آیت الله ادیب عاشق سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله حسین بود،همواره متذکرنام آن حضرت می شد، در پایان در حالی که مترنم به سوره حمد بود لکن در بین آیات مکرر می فرمود:

السلام علیک یا ابا عبدالله.

شاعریت مرحوم آیت الله ادیب به زبان فارسی

ایشان چنان که در سرودن شعر به زبان عربی مهارت داشتند ،به زبان فارسی نیز شعر می سرودند، از جمله قصائد ایشان قصیده ای است که در پیروزی انقلاب اسلامی ایران و مدح و بیان فضائل رهبر بزرگ آن امام خمینی سروده اند که مطلع آن چنین است:

خم ابروی خمینی ، خم خم خانه شکست

بی پیمانۀ حق ، جرعه و پیمانه شکست

خاک ایران همه چون صفحه شطرنجی بود

مات شد شاه و همه تخته شاهانه شکست

عروج به ملکوت اعلا

پایان زندگانی هر کس به مرگ او است

جز مرد حق که مرگ وی آغاز زندگی او است

ساعت چهار و بیست و پنج دقیقه بعد ازظهر روز 14 خرداد 1371 ش مطابق با دوم ذی الحجه 1412 ق روح مطهر حضرت آیت الله ادیب بعد از شنیدن ندای ملکوتی یا ایتها النفس المطمئنه به

ملکوت اعلا پر کشید ،شیفته روح خدا بر فراق آن عزیز در سومین سالگرد غروب آن خورشید عالم تاب ،به حیات پربار خود پایان داد و در رضوان قرب الهی و حضرت سبحانی ،بر سریر صدق و عند ملیک مقتدر، برخوان ابدیت نشست. در کنار کوثر مصطفی از زلال طهور ولایت ،متنعم شد و همراه فرشتگان به تسبیح ذات مقدس لایزالی مشغول گشت.

مرگ او صدمه جبران ناپذیری بر پیکره حوزه علمیه تشییع وارد آورد. صبح روز 15 خرداد ، ده ها هزار تن از مردم قدرشناس و شهید پرور اصفهان،جنازه مطهر حضرت آیت الله ادیب را درمسجد سید اصفهان ،چونان پروانه ، بی صبرانه در بر گرفتند.

ارتحال جان گداز آیت الله ادیب

برد از اهل صفاهان صبر و آرام شکیب

نی همین تنها بود هر اصفهانی بی قرار

بلکه هر مسلم غمین است و نباشد این عجیب

آدرس مرقد حضرت آیت الله ادیب (ره):

اصفهان میدان قدس(طوقچی) خیابان علامه مجلسی کوچه صاحب بن عباد

مقبره صاحب ابن عباد